subsidies opportuun? woonbeleid
  In België worden momenteel veel energiebesparende maatregelen gesubsidiëerd.
Als ecologische architect kan ik deze stimulerende initiatieven erg appreciëren.
Het subsidiesysteem is wel aardig ingewikkeld en de subsidies verschillen van gemeente tot gemeente, omdat ze uitgaan van veel verschillende instanties. Men kan de informatie oproepen door de gemeente in te geven in www.energiesparen.be. Verschillen kunnen groot zijn. Zo woonde een klant in het Brussels gewest en verhuisde naar een Vlaamse gemeente. In Vlaanderen kreeg hij 10 jaarlijkse subsidies van 870 euro voor zijn passiefwoning,terwijl dat in Brussel een 30000 euro zou geweest zijn, wat ongeveer overeenkomt met de totale meerkost van passiefbouw.
(Het zou interessant zijn om ook eens de kosten te bekijken van de ingewikkelde administratie die hiervoor nodig is.)

Diegene die financiëel een marge heeft voor passiefbouw, kan subsidies bekomen. Bijvoorbeeld de royale Brusselse inbreng is bij massaal gebruik ervan niet meer haalbaar.
Hetzelfde geldt voor de fotovoltaïsche zonnepanelen ( PV's) ( voor opwekken van electriciteit ).De hoge subsidies zijn ingegeven door de betrachting snel de Kyoto-norm te halen. Deze zware subsidies zijn opgelegd aan de energiebeheerder. Vele mensen hebben de laatste jaren zonnecellen geplaatst op hun woning, los van het feit of die woning goed was geïsoleerd. Door het grote succes ervan was de energiebeheerder recent genoodzaakt die kosten door te rekenen aan iedere gebruiker. Dit lokte protest uit. Maar is die consequentie vanuit economisch standpunt niet logisch? Men had trouwens moeten eisen dat een woning een minimum isolatiewaarde had ,vooral men een subsidie voor PV 's kon aanvragen.

Dit alles roept de vraag op of subsidies inderdaad wel sociaal zijn. De staatskast kraakt onder een schuldenlast en er dient opgemerkt dat subsidies rechtstreeks of onrechtstreeks ten laste komen van iedereen, ook van de minderbegoeden. Ze kunnen niet denken aan die ingrepen maar betalen wel mee.

Het is nochtans nodig dat de nodige stimuli worden gegeven. De nomen ( EPB) verstrengen elk jaar zodat in 2020 nog enkel passiefgebouwen worden gebouwd. De strenge EPB-normen impliceren echter een serieuze meerkost, wat sociaal weer een probleem geeft. Als we echter die doelstellingen niet halen, is de situatie veel erger. We hebben de fossiele energie te gretig geconsumeerd. Niet alleen is voorspelbaar dat de energiekosten erg de hoogte zullen ingaan, maar we naderen de situatie dat er simpelweg niet genoeg fossiele energie  voorradig zal zijn. Hoe zullen de volgende generaties hiertegen aan moeten kijken?

Hoe lossen we dat op? Moet of kan de gemeenschap dit blijven subsidiëren? Is het allemaal haalbaar voor vadertje staat. We mogen beseffen dat we als gemeenschap allen samen die staat vormen en dragen.

Mijns inziens kan het anders, en ook op een meer sociaal verantwoorde wijze. Het antwoord zit in de vraagstelling : Hoe kunnen zo vlug mogelijk energiezuinige gebouwen gerealiseerd worden door zoveel mogelijke mensen en instanties? Tot nu toe stelt  men niet de vraag of men solvabel is om  naast de aanschaf van de woning nog verwarmings- en electriciteitskosten te  kunnen betalen. Men stelt die vraag wel als men een passiefwoning  wil realiseren. Een passiefwoning  kost inderdaad meer  maar laat zich afschrijven met  het  budget voor de verwarmingskosten. Met de huidige cijfers laat het zich voorspellen dat dit  budgetair overeenkomt met de stookkosten van een 30 jaar. In de praktijk zal dat sneller zijn omdat de energiekost stijgen zal.

De oplossing is dat men voor deze ecologische meeruitgaven een lening kan bekomen die overeenkomt met de energiekost indien men niets zou doen. Dus bijvoorbeeld een lening over 30 jaar en dat eveneens voor ouderen. Ze kunnen nu meestal geen lening meer bekomen over die periode. Als ze daarom maar voor een slechter geïsoleerd gebouw opteren, is dat een slechte zaak voor de maatschappij, want de woning zal de bewoners overleven. Sommige banken geven een zogenaamde groene lening met een looptijd van 5 jaar. Dat komt helemaal niet overeen met de afschrijvingsmogelijkheid binnen een gewoon gezinsbudget. Waarom niet het Angelsaksisch model overnemen dat een mogelijke hypothecaire lening overheen de generaties doorloopt? Diegene die de woning overkoopt heeft dezelfde belangen en zou anders ook voor de stookkosten moeten bijbetalen.

Ik pleit dus in plaats van de subsidies voor het creëren van de mogelijkheid ,dat men minstens voor de meerkost van de extra ecologische ingrepen van een gebouw een langdurige lening aan kan gaan, gekoppeld aan het gebouw en los van de leeftijd van de bouwers of verbouwers. Hiervoor moeten overheid en banken willen samenwerken. De overheid kan een soort staatswaarborg geven, maar het principe zou blijven dat een woning kan verkocht worden, bezwaard met een aparte groene lening. Finaal zou het de overheid veel minder kosten. Het maakt het ook haalbaarder en de sociale ongelijkheid verdwijnt.

Tenslotte wil ik nog hieraan toevoegen dat ondanks de subsidiemogelijkheid verhuurders niet geneigd zijn om hun huurwoningen extra te isoleren "omdat de uitgaven voor de eigenaar is en het profijt voor de huurder". Zo zijn er gepensioneerde eigenaars die nu die uitgaven simpelweg niet zouden kunnen maken. Deze patsituatie dient vlug opgeheven. Men zou de huur kunnen verhogen met de normale energieuitgaven en daarmee de verhuurder de gelegenheid geven ook zo een lening met langere looptijd aan te gaan en dat ook te koppelen aan het gebouw en niet aan de 'solvabiliteit' van de eigenaar.

Het verlenen van subsidies heeft momenteel zijn nut maar ook de aangehaalde nadelen. Ze  blijven wel best behouden tot een ander valabel systeem in voege is getreden.

Etienne Hoeckx